Wat is een postnatale depressie?

Een postnatale depressie, is een depressie die ontstaat na een bevalling. De juiste benaming voor deze aandoening is ‘postpartum depressie’. Deze term wordt echter minder vaak gebruikt in de volksmond. Een postnatale depressie is een verzamelnaam voor meerdere symptomen, die vaak samen optreden.

Somberheid, angst en stress

Gevoelens van somberheid, angst en stress zijn niet ongebruikelijk na een bevalling. Ze kunnen een onderdeel zijn van de overgang naar het moederschap en hoeven niet altijd zorgwekkend te zijn. Echter, wanneer deze klachten langere tijd aanhouden en het dagelijks functioneren belemmeren, kan het verstandig zijn om deskundige hulp in te schakelen. Ernstige gevoelens van stress, angst of overweldiging zijn normale symptomen binnen de context van een postnatale depressie, en worden met de tijd beter. Een postnatale depressie heeft een gunstige prognose, wat betekent dat vrijwel iedereen herstelt.

Belemmeren jouw klachten je dagelijks functioneren, zoals de zorg voor je kindje? Praat over wat je ervaart en zoek steun bij een professional. Door hulp te accepteren, kun je voorkomen dat de klachten verergeren en werken aan je herstel.

Een kleine houvast

Als jij op dit moment een postnatale depressie doormaakt, dan wil ik graag een paar dingen met je delen. Ik hoop dat deze punten een kleine houvast voor je mogen zijn.

• Zoek naar professionele hulp. Het is belangrijk om je klachten serieus te nemen. Een professional kan je begeleiden bij je herstel.
• Je verdient steun. Je zo slecht voelen na je bevalling kan beangstigend zijn. Het erkennen van je gevoelens en het zoeken van steun kan je helpen om je weer meer jezelf te voelen.
• Het komt goed. Een postnatale depressie is een behandelbare aandoening. Dat betekent dat vrijwel iedereen herstelt. Dit herstel heeft tijd nodig en gaat met ups en downs maar het komt goed. Als je denkt dat je de uitzondering bent, dan is dat vaak een symptoom van je depressie.
• De depressie gaat voorbij en het ouderschap blijft. Tijdens een depressie lijkt de toekomst niet te bestaan. Misschien denk je dat er nooit verbetering zal komen. Ondanks de zwaarte mag je weten dat die toekomst er wél is. En dat hij anders gekleurd is dan hoe je de huidige situatie ervaart. Er komen voor jou nog veel momenten om mooie herinneringen te maken.
• Symptomen van de depressie. Het feit dat je je momenteel slecht voelt over jezelf, betekent niet dat je ook een slecht persoon of een slechte ouder bent. Klachten zoals negatieve overtuigingen of intrusies (angstige, opdringerige gedachten) zijn een symptoom van depressie en verdwijnen zodra de depressie verdwijnt. Het zegt niets over jouw kwaliteiten als ouder!
• Het ligt niet aan jou. Als je een postnatale depressie hebt, dan ben je één van de vele ouders die heel veel pech heeft. Het risico op een postnatale depressie wordt bepaald door een combinatie van hormonale, fysieke en emotionele factoren.
• Je hoeft niet nóg harder te werken. Een depressie ervaren tijdens het ouderschap is keihard werken. Je hoeft nu niet nóg harder te werken om de depressie voorbij te laten gaan. Het herstel komt met de tijd en het is niet nodig om alles waar je doorheen gaat te begrijpen. Wel mag je alle hulp en steun accepteren die je kunt krijgen. Dat verdien je.

De cijfers

Na de kindertijd en adolescentie is er geen periode in het leven van een volwassene die gepaard gaat met zulke dramatische, psychologische en fysieke veranderingen als de periode na een bevalling. De transitie van vrouw naar moeder is een transitie die ruimte en tijd nodig heeft. Hoewel dit in veel gevallen gezond verloopt is het ook een feit dat vrouwen (juist) in deze periode extra gevoelig zijn voor het ontwikkelen van mentale klachten. De oorzaak hiervan is niet eenduidig, veelal is het een samenspel tussen verschillende factoren.

Onlangs gepubliceerde cijfers van het Trimbos Instituut (2023) tonen aan dat één op de vijf vrouwen na de zwangerschap depressieve klachten ervaart, één op de vier angstklachten ervaart en één op de zeven (heel) veel stress.¹ Ook wordt steeds duidelijker dat ook mannen in deze levensfase kwetsbaar zijn voor angst en depressie. Meestal ontstaan deze klachten kort na een bevalling, binnen enkele weken. Soms kunnen klachten ook pas later ontstaan, bijvoorbeeld 7 of 12 maanden na een bevalling.

De periode na een bevalling wordt door onze samenleving bestempeld als een periode waarin je ‘hoort’ te genieten. Door sociale druk en schaamte durven ouders niet altijd over hun klachten te praten en om hulp te vragen. Sommige ouders denken ten onrechte dat wat ze voelen gewoon bij het ouderschap hoort, waardoor symptomen onderschat worden. Voor vrouwen geldt dat ze soms bang zijn dat het uiten van hun gevoelens en gedachten ertoe kan leiden dat de omgeving hen zal bestempelen als ‘ongeschikt’ voor het moederschap.²

Een postnatale depressie is een behandelbare aandoening. Door te praten over jouw situatie, kun je voorkomen dat je klachten verergeren, en een spoedig en gezond herstel bevorderen.

Herstellen van een postnatale depressie

Een postnatale depressie kan zich uiten in gevoelens van verdriet, angst, vermoeidheid, stemmingswisselingen en in het verlies van interesse in de baby. Hoe sneller de symptomen worden herkend, hoe eerder er hulp gezocht kan worden, wat het herstel kan versnellen. Het herstel bestaat meestal uit professionele behandeling (zoals gesprekstherapie), en/of antidepressiva. Verder is bekend dat sociale steun, lichaamsbeweging, voldoende slaap en zelfzorg bijdragen aan het herstel. Ook helpt het wanneer naasten, zoals de partner ondersteunend zijn in deze periode.

Als je je zelf herkent in bovenstaande en hulp kunt gebruiken, neem dan contact met me op.